MANGA

Manga, genel olarak çizgi romanlar için Japonya'da kullanılan bir kelimedir. Manga, Japonya’da 1600’lü yıllarda ortaya çıkmış bir resim tekniği olan ve başta doğa manzaraları olmak üzere klasik Japon edebiyatı, şiir, yerel efsaneler, imparatorluk ailesi temalarında da eserlerin üretildiği bu tür, çağı için “modern resim” türü, ukiyo-e'den ve batı stili çizimlerin karışımının ortaya çıkmış ve son şeklini 2.Dünya Savaşından sonra almıştır. Kapaklar ve belki ilk bir iki sayfa dışında tamamen renksiz çalışılır. Popüler olan mangaların daha sonra anime versiyonları yapılmaktadır.

 

Tam olarak manga kelimesi çevirilirse rastgele ya da farklı resimler anlamına gelir. Bu kelimenin kullanımı, ünlü ukiyo-e sanatçısı Hokusai'nın çizimlerinden tasnif edilmiş 19.yy Hokusai Manga'nın yayımlanmasından sonra yaygınlaşmıştır. Bununla birlikte, 12.yy'da farklı çizerler tarafından, konunun vurgulanması, basit, artistik çizgiler gibi mangaya benzer özellikler gösteren gi-ga (komik resimler) adı verilen çizimlere rastlanır.

Amerika, Japonya ile ticarete başladığında Japonya kendisini diğer dünya devletlerinin seviyesine ulaştırmak için modernize olma hareketlerine başlamıştır. Bu nedenle öğrencilere çizgi, şekil ve renk gibi (resmin ifade ettiği düşünce daha önemli olduğu için ukiyo-e'de dikkat edilmemiş) unsurları öğretmenleri için batılı sanatçılar getirtmişlerdir. Manga bu dönemde Ponchi-e (punch-resim) olarak biliniyordu ve mizah, politik yerme içerikli kısa 1 ya da dört resim formatlı İngiliz kopyası Punch magazinleri gibiydiler. 

Manga, 20. ve 21.yy'daki konumuna, hikaye tabanlı manganın babası olarak tanımlanan Osamu Tezuka'dan sonra gelmiştir. 1945 yılında, tıp okuyan Tezuka, stili Disney çalışmalarından kopyalanmış bir savaş propagandası olan "Momotarou Uminokaihei" adlı filmi görür. Bir savaş propagandası olmasının yanında çocuklara yönelik olduğu için filmin ana teması barış ve umuttur. Tezuka bu filmden etkilenir ve doktor niteliğindeki bir kişi için (hatta şu anda bile) düşünülemez bir seçim olarak kabul edilebilen bir karar verir; çizer olmak.

Tezuka'dan önce, çoğu Japon çizgi romanları politik yerme ve mizah içerikli bir ya da dört resimli çizimlerden oluşuyordu. Tezuka, film tarzı hikaye anlatımını ve karakterlerinin olduğu çizgi roman formatını tanıttı. Ve filmlerde olduğu gibi Tezuka'nın çizgi romanlarındaki tek metin karakterlerin konuşma satırlarıydı. Bundan başka, her resim üst sağ köşeden sol at köşeye doğru akıyordu. Böylece insanlar normal okuma hızında çizgi romanda resimleri ve metinleri izleyip okuyabiliyorlardı. Tezuka ayrıca Disney tarzını adapte ederek, daha belirgin bir karakteristik vermek için abartılı bir şekilde birkaç çizgi ile çizilmiş göz, ağız, kaş ya da burun gibi yüz hatları ortaya koymuştur. Bu, resmin, fiziksel gerçekten çok fikrin gösterimi olduğu eski ukiyo-e tarzı geleneği yeniden canlandırmıştır. 

Başlangıçta, çizgi romanları bir çocuk dergisinde yayınlanır. Daha sonra bu, şimdiki Japon çizgi roman endüstrisinin temeli olan haftalık ya da aylık çizgi roman dergisi haline gelmiştir. Tezuka, çizgi romanlarının hemen hemen her türlü film türüne uygular. Manga serileri aksiyon maceradan (ör. Kimba the White Lion (Ormanlar Kralı Beyaz Aslan Kimba)) drama (ör.Black Jack), bilim kurgu (ör.Astro Boy), korkuya (ör.Dororo, Mitumega Touru) kadar bir çok türü kaplar. Tezuka tarafından yapılmamış olan manga türlerinin Tezuka'nın yapmadığı bir şey yapmaya çalışan kişiler tarafından ortaya çıkarıldığı söylenir.

Batıda çocuk animasyonu Astro Boy'un yaratıcısı olarak tanınsa da bir çok çizgi romanında oldukça olgun ve bazen karanlık sese sahiptir. Atom (Astro Boy), ölen oğlunun bir benzerini yaratmaya çalışan bilim adamı tarafından yapılır ve terk edilir. Kimba'nın babası avcılar tarafından öldürülür ve insanlarla doğa arasındaki çatışma teması çizgi roman için iyileştirici bir konu olur. Dororo'daki Hyakkimaru sakat doğar çünkü babası küçük bebeğin vücudunun 48 parçasını 48 canavara sunmuştur. Aslında bazıları Tezuka'nın, hikayelerindeki bu aşırı trajik yazımını eleştirir. Manganın çocuk nesli büyüdüğünde ve daha sonra birer yetişkin olduklarında, manga pazarı da buna bağlantılı olarak genişler ve manga Japonya'nın önemli bir kültürel gücü haline gelir.

Tezuka, modern bilgisayar oyunlarında olduğu gibi ailelerin manganın sosyal kabullenmesine karşı koydukları tavra karşı katkıda bulunmuştur. Bir doktor olması ve ciddi hikaye çizgisi, manganın çocuklar için kaba ve hoş olmadığı yönündeki eleştirileri saptırmak için kullanılmıştır. Ayrıca Fujiko Fujio (Doraemon'un yapıcısı), Akatuka Fujio ve Shotaro Ishinomori.gibi isimlerinde içinde bulunduğu bir çok çizgi roman çizerine rehber olmuştur.

Mangada başka önemli bir akım gekigadır. 60 ve 70 yılları arasında iki tür çizgi roman seri yayını vardı. Birisi çizgi roman dergilerinin satışına dayanan manga formatıdır. Bir diğeri de, kiralama formatına dayalı gekigadır. Manga haftalık ya da iki haftada bir dergiler üzerine kuruludur. Bu nedenle seri üretime talep vardır ve bitiş tarihi çok önemlidir. Sonuç olarak bir çok çizer batıda Japon çizgi romanlarının belirleyici niteliği olarak göz önüne alınan Tezuka tarzı çizimi benimsemiştir. Gekiga'da ise belli bir bitiş tarihi yoktur ve çizer daha kompleks, olgun bir hikaye ile daha gerçekçi karakter portreleri ve daha detaylı çizimler kullanabilir. Bu edenle gekiga'nın sanatsal açıdan daha üstün olduğu söylenir. Yine de, çizerler mangada grafik kaliteyi ve hikayeyi geliştirirken, gekiga'nın kiralama modeli 70lerde sona ermiştir. Sonuç olarak gekiga manga içine çekilmiştir ve şimdi karikatürist çizim kullanmayan manga stilini açıklamada kullanılmaktadır. Batıda en ünlü gekiga türü manga Akira'dır.

 

Kabaca Amerikan çizgi romanlarına eş değer olmasına rağmen manga, Japon kültüründe Amerika'daki çizgi romanlardan daha fazla önemlidir. Ekonomik açıdan bir haftalık manga satışı Amerika'daki yıllık satış değerini aşar. Bir çok büyük manga dergileri her hafta milyonlarca adet satar. Film ya da müzik gibi büyük sanat türlerinin seviyesine ulaşmamış olsa da mangaya hem sanatsal hem de kültürel açıdan büyük bir saygı duyulmaktadır.

Amerika'da olduğu gibi bazı mangalar şiddet ve cinsellik içerikli olduğu için eleştirilmişlerdir. Örneğin Ichi the Killer ya da Old Boys gibi mangaların film adaptasyonları sınırlı ve olgun olarak derecelendirilmişlerdir. Oysa mangada, tüm yayımlanan materyale uygulanan "aşırı uygunsuz yayınlar satılmamalıdır" ifadesinde bulunan belirsiz toplumsal kanun dışında ne çizilip çizilemeyeceğini sınırlayan belirleyen bir kanun yoktur. Bu özgürlük çizerlerin her yaş grubuna hitap eden ve her tür konuda manga çizmelerine olanak sağlamıştır. 

Manga Formatı 

Manga dergileri aynı anda bir kaç seri yayınlar. Her baskıda, her bir seriye yaklaşık olarak 20-40 sayfa ayırır. Bu manga dergileri ya da ayrıca antoloji dergileri olarak da bilinen bu dergiler düşük kalite basılırlar ve 200'den 850 sayfanın üzerinde heryerde bulunabilirler. Manga dergileri ayrıca tek bölümlük çizgi roman ve çeşitli dört panel yonkoma (çizgi roman serilerine eş değer) çaçışmaları içermektedir. Manga serileri eğer başarılı olurlarsa yıllarca devam edebilirler. Manga çizerleri önce bir kaç tek bölümlük çalışmalarla çıkarak adlarını duyurmaya çalışırlar. Eğer başarılı olurlarsa devam ederler.

Bir süre devam eden serilerde hikayeler bir araya getirilerek tankoubon adı verilen kitap boyutlu ciltler halinde basılırlar. Bu ciltler yüksek kalite kağıda basılır ve seriyi yakalamaya çalışanlar için yararlıdır. Eski mangalar ayrıca düşük aklite basılarak kullanılmış kitap marketleri ile yarışmak için 100 yen'den satılmaktadır. 

Manga okuyucu kitlesinin yaşına ve cinsiyetine göre sınıflandırılmıştır. Kızlara (shoujo) ve erkeklere (shounen) gönelik kitaplar ve dergiler, onları birbirinden ayıran kapak çizimlerine sahiptir ve satıcılar tarafından farklı raflara konulur.

Japonya'da ayrıca manga kafeleri ya da 'manga kissaten'ler bulunur. Bir 'manga kissaten'de insanlar kahve içerler ve manga okurlar.

Bir manga formatında, suçlular için aranıyor posterleri dahil bir çok şey ortaya çıkabilir.

Geleneksel olarak manga sağdan sola yazılır. Bazı çeviri yapılmış manga yayıncıları bu formatı korurken bazıları batılı okuyucuların karıştırmaması için bunu soldan sağa olarak değiştirirler. 

Manga Stili 

En popüler ve fark edilebilir manga stili çok farklıdır. Vurgu sık sık şekil üzerindeki çizgiye yerleştirilir ve hikaye anlatımı ve panel yerleşimi Batı çizgi romanlarından farklılık gösterir. Paneller ve sayfalar geleneksel Japon yazımına uygun sağdan sola okunur. Çizimler inanılmaz gerçekci ya da karikatürist olabildiği gibi karakterlerin genelde batılılara benzediği ya da iri gözlere sahip oldukları belirtilir. Manganın babası olarak kabul edilen ve Disney çizgi film stilinden esinlenerek yaptığı çizimlerle Osamu Tezukanın Astro Boy'u yapmasıyla birlikte 1960'lardan beri iri gözler, manga ve animede sürekli yer alan bir unsur haline gelmiştir.

  

Bazı manga çizerleri omake (bonus, ekstra) olarak adlandırılan ekstra, bazen bağımsız çalışmalar yaparlar. Oekaki (taslak, eskiz) olarak bilinen bitmemiş çalışmalarını yayımlayabilirler.

Resmi olmayan hayran yapımı çizgi romanlara doujinshi denir. Bazı doujinshi çalışmaları serinin hikayesine devam eder ya da fanfiction (hayran kurgu hikayeler) gibi tamamen farklı bir hikaye içerir. 

Manga Türleri 

Pek çok türü, genelde mangadan adapte olan anime ve bilgisayar oyunları ile aynıdır.

Hedef Kitleye Göre:

子供向け漫画 Kodomo: çocuklar 

 

青年漫画 Seinen: erkekler 

女性漫画 Josei (ya da Redikomi): kadınlar 

少女漫画 Shoujo: genç kızlar. The Rose of Versailles (Lady Oscar), Aim for the Ace!, Sailor Moon, Magic Knight Rayearth, Basara 

 

   

 

少年漫画 Shounen: genç erkekler. Dragon Ball, Captain Tsubasa, Slam Dunk, One Piece, Demon Slayer: Kimetsu no Yaiba, Naruto, Bleach, Hunter x Hunter, Saint Seiya, Black Clover...vb

 

Popüler shounen manga serileri: Bleach (aksiyon/macera/fantastik), Fullmetal Alchemist (aksiyon/macera/komedi), Naruto (Fantastik/Ninja), Samurai Deeper Kyo (Samuray Epik), One Piece (Korsan Aksiyon/Komedi), Dragonball (Süper-Güç Dövüş Sanatları), GTO (Lise Komedi/Aksiyon), Negima (Harem/Sihir/Komedi), Rurouni Kenshin (Tarihi Kurgu/Romantik Komedi/Aksiyon) 

Popüler shoujo manga serileri: Nana (Drama/Romantik), Ceres, Celestial Legend (Ayashi no Ceres) (Paranormal/Romantik), Boys Over Flowers (Hana Yori Dango) (Drama/Romantik), Fruits Basket (Komedi/Romantik/Paranormal), Hana-Kimi (Hanazakari no Kimi-tachi e) (Komedi/Romantik/Drama), Kare Kano (Kareshi Kanojo no Jijo) (Komedi/Romantik/Drama), Marmalade Boy (Komedi/Romantik/Drama), Please Save My Earth (Bilim Kurgu /Drama), Revolutionary Girl Utena (Aksiyon/Drama), X/1999 (Paranormal), Card Captor Sakura(Aksiyon/Fantastik) 

 

Popüler seinen manga serileri: 3x3 Eyes (Mitoloji/Komedi/Korku), Akira (Bilim Kurgu), Oh My Goddess! (Fantastik/Aksiyon), Angel Densetsu (Drama), Berserk (Ortaçağa ait/Fantastik), Blade of the Immortal (Samuray Drama), Ghost in the Shell (Bilim Kurgu), Lone Wolf and Cub (Samuray Drama), MONSTER (Koku/Drama), Hellsing (Aksiyon/Korku)

----------------------------------
Kaynak: http://en.wikipedia.org/